ปัญหาไข่…อุปสรรคของการมีลูก ทำความเข้าใจ เพื่อโอกาสตั้งครรภ์สำเร็จ

ความฝันที่จะมีเจ้าตัวน้อยมาเติมเต็มครอบครัว อาจเป็นเรื่องยากสำหรับผู้หญิงบางคน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เมื่อต้องเผชิญกับ “ปัญหาไข่” ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของภาวะมีบุตรยาก บทความนี้จะพาคุณไปสำรวจปัญหาไข่แต่ละประเภทอย่างละเอียด พร้อมเจาะลึกถึงสาเหตุ อาการ และแนวทางการรักษา เพื่อเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ให้สำเร็จ

ไข่ไม่ตก (Anovulation): ภาวะที่รังไข่ไม่สามารถผลิตหรือปล่อยไข่ที่สมบูรณ์ออกมา ทำให้ไม่สามารถเกิดการปฏิสนธิได้ เปรียบเสมือนเรามี “สวน” แต่กลับไม่มี “ดอกไม้” ที่จะผสมเกสร สาเหตุของไข่ไม่ตก มีหลากหลาย เช่น

• ภาวะรังไข่ polycystic (PCOS) : ฮอร์โมนในร่างกายผู้หญิง เกิดความไม่สมดุล ส่งผลให้รังไข่มีถุงน้ำขนาดเล็กจำนวนมาก และไข่ไม่สามารถเจริญเติบโตเต็มที่ ผู้ที่มีภาวะ PCOS มักจะมีประจำเดือนมาไม่ปกติ ขนดก สิวขึ้นง่าย และมีน้ำหนักตัวเกิน
• ความเครียด: ความเครียดเรื้อรัง ส่งผลต่อการทำงานของสมองส่วนไฮโปทาลามัส ซึ่งควบคุมการผลิตฮอร์โมนที่จำเป็นต่อการตกไข่
• การออกกำลังกายหักโหม: การออกกำลังกายหนักเกินไป อาจทำให้ร่างกายผลิตฮอร์โมนเอสโตรเจนน้อยลง ส่งผลต่อการตกไข่
• น้ำหนักตัว: ทั้งน้ำหนักตัวมากเกินไป และน้อยเกินไป ล้วนส่งผลต่อสมดุลของฮอร์โมน และการตกไข่
• โรคไทรอยด์: ไทรอยด์เป็นต่อมไร้ท่อ ที่ผลิตฮอร์โมน ซึ่งมีบทบาทสำคัญในระบบเผาผลาญ และการทำงานของร่างกาย รวมถึง การตกไข่ด้วย หากไทรอยด์ทำงานผิดปกติ ก็อาจทำให้มีบุตรยากได้

ไข่ไม่มีคุณภาพ : แม้รังไข่จะสามารถผลิตไข่ได้ แต่ไข่ที่ได้ กลับมีคุณภาพไม่ดีพอ เช่น โครโมโซมผิดปกติ รูปร่างผิดปกติ หรือเปลือกไข่หนาเกินไป ทำให้ยากต่อการปฏิสนธิ หรือฝังตัวในมดลูก ปัจจัยที่ส่งผลต่อคุณภาพไข่ ได้แก่

• อายุ: ยิ่งอายุมากขึ้น คุณภาพของไข่ยิ่งลดลง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หลังอายุ 35 ปี โอกาสที่ไข่จะมีโครโมโซมผิดปกติจะเพิ่มสูงขึ้น
• การสูบบุหรี่: สารพิษในบุหรี่ ส่งผลเสียต่อเซลล์ไข่ ทำให้ไข่มีคุณภาพต่ำลง
• การดื่มแอลกอฮอล์: แอลกอฮอล์ รบกวนการเจริญเติบโตของไข่ และเพิ่มความเสี่ยงต่อการแท้งบุตร
• มลพิษ: การสัมผัสกับมลพิษ เช่น สารเคมี รังสี อาจทำให้ไข่เกิดความเสียหาย

ไข่ฝ่อ (Empty Follicle Syndrome): ภาวะที่รูขุมขนในรังไข่ ซึ่งควรจะมีไข่ กลับว่างเปล่า หรือมีแต่ไข่ที่ฝ่อ ซึ่งไม่สามารถนำมาใช้ในการปฏิสนธิได้ สาเหตุของไข่ฝ่อ ยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด แต่คาดว่า อาจเกี่ยวข้องกับ ความผิดปกติของโครโมโซม ความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน หรือการใช้ยาบางชนิด

จำนวนไข่น้อย (Diminished Ovarian Reserve): ภาวะที่รังไข่มีจำนวนไข่สำรองน้อย ซึ่งเป็นทรัพยากรที่มีจำกัด และลดลงตามอายุ ผู้ที่มีจำนวนไข่น้อย จะมีโอกาสตั้งครรภ์ยากกว่า และมีโอกาสหมดประจำเดือนเร็ว สาเหตุของจำนวนไข่น้อย ได้แก่

• อายุ: ปัจจัยหลัก ที่ทำให้จำนวนไข่ลดลง
• พันธุกรรม: บางคน อาจมีจำนวนไข่น้อย ตั้งแต่กำเนิด
• การผ่าตัดรังไข่: การผ่าตัดรังไข่ เช่น การผ่าตัดซีสต์ อาจทำให้จำนวนไข่ลดลง
• เคมีบำบัด หรือรังสีบำบัด: การรักษามะเร็ง อาจส่งผลต่อการทำงานของรังไข่

สัญญาณเตือนปัญหาไข่

• ประจำเดือนมาไม่ปกติ เช่น มาน้อย มาเยอะ มากระปริดกระปรอย หรือขาดหายไป
• มีบุตรยาก แม้จะมีเพศสัมพันธ์อย่างสม่ำเสมอโดยไม่คุมกำเนิด นานกว่า 1 ปี
• ตรวจพบระดับฮอร์โมน FSH (Follicle-Stimulating Hormone) หรือ AMH (Anti-Müllerian Hormone) ผิดปกติ
• อัลตราซาวนด์ พบความผิดปกติของรังไข่ เช่น มีถุงน้ำ (PCOS) หรือมีจำนวนไข่ในรังไข่น้อย

แนวทางการดูแลตัวเอง และการรักษา

การดูแลสุขภาพ เป็นสิ่งสำคัญ ที่ช่วยให้ร่างกาย และระบบสืบพันธุ์ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ รวมถึง เพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์

• ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
  • รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ครบ 5 หมู่ เน้นผัก ผลไม้ ธัญพืช และโปรตีน หลีกเลี่ยงอาหารแปรรูป น้ำตาล และไขมันทรานส์
  • ออกกำลังกายสม่ำเสมอ อย่างน้อย 30 นาที ต่อวัน สัปดาห์ละ 5 วัน เลือกกิจกรรมที่ชอบ เช่น เดินเร็ว วิ่ง ว่ายน้ำ โยคะ
  • ควบคุมน้ำหนัก ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ (BMI 18.5-24.9)
  • นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ อย่างน้อย 7-8 ชั่วโมง ต่อคืน
  • จัดการความเครียด ด้วยวิธีที่เหมาะสม เช่น ฝึกสมาธิ ทำกิจกรรมที่ชอบ พูดคุยกับคนใกล้ชิด
  • งดสูบบุหรี่ และแอลกอฮอล์
• การรักษา
  • รับประทานยา เช่น ยาปรับฮอร์โมน ยาเร่งการตกไข่ ยาแก้ไขภาวะ PCOS
  • เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์
    • เด็กหลอดแก้ว (IVF/ ICSI) : เหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาไข่ ท่อนำไข่ หรืออสุจิ
    • การฉีดอสุจิเข้าสู่โพรงมดลูก (IUI) :  เหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาอสุจิเล็กน้อย หรือมีมูกปากมดลูกที่ขัดขวางการเดินทางของอสุจิ
    • การฝากไข่ เหมาะสำหรับผู้หญิงที่ต้องการเก็บรักษาไข่ไว้ใช้ในอนาคต เช่น ผู้หญิงที่ต้องการรักษามะเร็ง หรือต้องการมีบุตรเมื่ออายุมากขึ้น
    • การบริจาคไข่: เหมาะสำหรับผู้หญิงที่รังไข่ไม่สามารถผลิตไข่ได้เอง

อย่าปล่อยให้ปัญหาไข่ มาเป็นอุปสรรคขวางกั้นความฝันของคุณ! หากคุณกำลังเผชิญกับปัญหาเหล่านี้ อย่าลังเลที่จะปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อรับการวินิจฉัยที่ถูกต้อง และวางแผนการรักษาที่เหมาะสม ซึ่งจะช่วยเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ และมีบุตรสมใจ

ศูนย์ผู้มีบุตรยากอัครบุตร โรงพยาบาลวิชัยเวช อินเตอร์เนชั่นแนล แยกไฟฉาย
พร้อมเคียงข้างคุณบนเส้นทางสู่ความเป็นพ่อแม่
โทร: 0-2409-5191 หรือ 097-008-2949
หรือต้องการได้คำตอบได้ผ่านช่องทาง Line ได้เลย
หรือสามารถตรวจเช็คตารางแพทย์ออกตรวจ
เพื่อขอเข้ารับคำปรึกษาได้เลยค่ะ